Created Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2025
Μετάφραση του: Metaphysics [20250112]
Η Μεταφυσική
(Ελληνικά: μετά (meta) = "after," φυσικά (phisiká) = "those on nature", προέρχεται από τη διάταξη των Αριστοτελικών (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Aristotle) έργων)
είναι ο κλάδος της φιλοσοφίας (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Philosophy) που ασχολείται με την εξήγηση της φύσης των πιο θεμελιωδών πτυχών του κόσμου. Αντιμετωπίζει ερωτήματα όπως: Ποια είναι η φύση της πραγματικότητας; Υπάρχει ο κόσμος έξω από το νου; Ποια είναι η φύση των αντικειμένων, των συμβάντων, των τόπων; Είναι η ελεύθερη βούληση (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Free_will) δυνατή σε έναν κόσμο που διέπεται από αιτιώδεις νόμους (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Causality);
Ένα κεντρικό μέρος της μεταφυσικής είναι η οντολογία (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Ontology), που είναι η μελέτη του όντος (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Being). Η οντολογία είναι, θα λέγαμε, μια προσπάθεια να προσδιοριστεί ποια είναι τα βασικότερα στοιχεία, από τα οποία κατασκευάζεται η υπόλοιπη πραγματικότητα. Φιλόσοφοι διαφορετικών εποχών έχουν δείξει διαφορετικά επίπεδα αισιοδοξίας σε σχέση με το πόσα μπορεί να επιτύχει η οντολογία. Φαίνεται ότι ο Πλάτων (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Plato), για παράδειγμα, θεώρησε ότι η οντολογία είναι ικανή να δείξει την ύπαρξη οντοτήτων που βρίσκονται έξω από τον αισθητό κόσμο, αλλά που παίζουν κάποιο βασικό ρόλο στον προσδιορισμό της φύσης αυτού του κόσμου. Πολλοί φιλόσοφοι στον εικοστό αιώνα, ωστόσο, είδαν την οντολογία ως, στην καλύτερη περίπτωση, μια προσπάθεια κατανόησης των σχέσεων μέσα σε ένα ορισμένο σύνολο εννοιών που χρησιμοποιούνται, όπως αυτές της υπόστασης (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Substance), της ιδιότητας και της σχέσης.
Είναι σημαντικό να διακρίνουμε την έννοια της «μεταφυσικής» που χρησιμοποιείται από τους φιλοσόφους από την πρόσφατη συσχέτιση της με την πνευματικότητα (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Spirituality) και την, υπερβατική-του-κόσμου, σκέψη, αν και η τελευταία πηγάζει από τις εξελίξεις στην πρώτη. Επειδή η μεταφυσική ασχολείται με θεμελιώδη ερωτήματα, σχεδόν κάθε σημαντικός φιλόσοφος έχει αφιερώσει μια ορισμένη ποσότητα σκέψης στη μεταφυσική. Αυτό σημαίνει, ωστόσο, ότι μια ιστορία της μεταφυσικής θα ήταν κάτι λιγότερο από μια ιστορία όλης της φιλοσοφίας. Αυτό το άρθρο, λοιπόν, θα επισκοπήσει τα θέματα που απασχόλησαν περισσότερο τους μεταφυσικούς σε όλη την ιστορία. Μια λίστα με ιστορικά πρόσωπα που αξίζει ιδιαίτερα να εξεταστούν παρέχεται στο τέλος.
Ένα από τα κεντρικά ζητήματα στη μεταφυσική αφορά τον τρόπο κατανόησης τής σχέσης μεταξύ των νόων και του κόσμου στον οποίο υπάρχουν. Ειδικότερα: Εάν τα πιο βασικά συστατικά του νου και του κόσμου είναι ένα και το αυτό. Ο Δημόκριτος (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Democritus) και ο Επίκουρος (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Epicurus), για παράδειγμα, ισχυρίστηκαν ότι ο κόσμος αποτελείται θεμελιωδώς από αδιαίρετα σωματίδια, αλλά υποστήριξαν ότι ο νους ήταν απλώς ένα ειδικό είδος σωματιδίου. Ο Ντεκάρτ (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Descartes) έκρινε ότι ο υλικός κόσμος αποτελείται από υλικές υποστάσεις, και έτσι είναι θεμελιωδώς ανόμοιος από τις νοητικές υποστάσεις που είναι οι νόες. Ο Σπινόζα (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Spinoza) και ο Λάιμπνιτς (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Leibniz) ισχυρίστηκαν ότι όλος ο πεπερασμένος κόσμος έχει τόσο μια φυσική όσο και μια πνευματική όψη—έτσι ώστε ακόμη και το πιο απλό φυσικό σωματίδιο έχει, από κάποια άποψη, ένα νου. Μια ακόμη περισσότερο ριζοσπαστική θέση είναι αυτή του Μπέρκλεϋ (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Berkeley), ο οποίος ισχυρίστηκε ότι ο υλικός κόσμος δεν είναι τίποτα άλλο από ιδέες.
Το βασικό ζήτημα είναι ότι, στο έργο της προσπάθειας να κατανοήσει από τι αποτελείται ο κόσμος, ο μεταφυσικός έρχεται αντιμέτωπος με το γεγονός ότι οι νόες και η ύλη φαίνεται να έχουν πολύ διαφορετικές φύσεις. Ο ένας είναι συνειδητός, η άλλη όχι. Η μία φαίνεται να είναι διαιρετή και σύνθετη, ενώ ο άλλος φαίνεται απλός. Ωστόσο, οι δύο φαίνεται επίσης να αλληλοδιαδρούν, και είναι πιθανό (όπως ρητά αναφέρει ο Σπινόζα στο Βιβλίο 1 των Ηθικών) ότι μόνο πράγματα με κάτι κοινό μπορούν να αλληλοδιαδράσουν. Επιπλέον, πιστεύουμε εποπτικά ότι διαθέτουμε τουλάχιστον κάποια γνώση για τη φύση του κόσμου (ειδικά ως αποτέλεσμα της επιστήμης), και αυτό φαίνεται να απαιτεί το χάσμα μεταξύ νου και κόσμου να μην πάει πολύ βαθιά.
Κοιτάζοντας τα αντικείμενα στον κόσμο, θα ψάξουμε συχνά για πράγματα που «έχουν κάτι κοινό». Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δύο μήλα έχουν το ίδιο χρώμα, ότι δύο άνθρωποι έχουν το ίδιο ύψος, ή ότι δύο βιβλία έχουν τον ίδιο αριθμό κεφαλαίων. Ποια είναι όμως η φύση αυτών των οντοτήτων που «υπάρχουν από κοινού;» Δεν φαίνεται να είναι καθέκαστα αντικείμενα—αυτοί οι ισχυρισμοί δεν μοιάζουν με τη δήλωση ότι δύο άνθρωποι μπορεί να έχουν έναν κοινό φίλο. Τα πράγματα φαίνεται να είναι «καθολικά», όχι καθέκαστα, στο ότι μπορούν να είναι πλήρως παρόντα σε πολλά πράγματα.
Υπάρχουν δύο σχετικά ερωτήματα που μπορεί να εγείρουμε σχετικά με καθολικά όπως η κοκκινότητα, η στρογγυλότητα κλπ. Το πρώτο αφορά το οντολογικό στάτους τους: Με ποιον τρόπο υπάρχουν αυτά τα πράγματα; Για παράδειγμα, θα εξακολουθούσε να υπάρχει η κοκκινότητα ακόμα κι αν δεν υπήρχαν καθέκαστα αντικείμενα που ήταν κόκκινα; Άλλωστε, οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι η καταστροφή ενός κόκκινου πράγματος έχει καμία επίδραση στην ίδια την κοκκινότητα, οπότε γιατί να το κάνει αυτό η καταστροφή όλων αυτών; Αλλά εάν η κοκκινότητα μπορεί να υπάρξει χωρίς καθέκαστα κόκκινα αντικείμενα, τότε πρέπει κατά κάποιο τρόπο να είναι ανεξάρτητη από αυτά. Αυτό παραπέμπει στο δεύτερο ερώτημα: Ποια είναι η σχέση μεταξύ καθολικών και καθέκαστων; Είναι τα καθέκαστα αντικείμενα κάτι περισσότερο από ένα απλό άθροισμα καθολικών, και αν ναι, τι; Αυτή η τελευταία ερώτηση έχει στενή σχέση με το ζήτημα της αλλαγής.
Οι πιο εκτεταμένες συζητήσεις αυτού του προβλήματος στην αρχαία φιλοσοφία βρίσκονται στους διαλόγους του Πλάτωνα (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Plato) (ιδίως στο Παρμενίδης). Σε μεγάλο μέρος του έργου του, ο Πλάτωνας υποστηρίζει ότι τα καθολικά είναι πιο αληθινά από τα καθέκαστα, και οι φιλόσοφοι που υπερασπίζονται τον ισχυρισμό ότι τα καθολικά έχουν κάποιου είδους ανεξάρτητης ύπαρξης, συχνά αποκαλούνται «Πλατωνιστές». Η αντίθετη άποψη, που ονομάζεται «νομιναλισμός» (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Nominalism), υποστηρίζει ότι τα καθολικά υπάρχουν μόνο κατ' όνομα -- με άλλα λόγια, ότι οι άνθρωποι έχουν απλώς λέξεις που εφαρμόζονται σε πολλά αντικείμενα, αλλά ότι δεν υπάρχει καμία έννοια με την οποία οι λέξεις αναφέρονται σε κάποιες οντότητες που είναι ξεχωριστές από τα καθέκαστα αντικείμενα.
Οι γρίφοι που σχετίζονται με την αλλαγή πάνε πίσω τουλάχιστον στον διάσημο ισχυρισμό του Ηράκλειτου (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Heraclitus), ότι «δεν μπορείς να μπεις στο ίδιο ποτάμι δύο φορές.» Όπως ερμηνεύεται πιο συχνά, ο Ηράκλειτος διατυπώνει το εξής σημείο: Δεδομένου ότι υπάρχει ένα ενικό ποτάμι από στιγμή σε στιγμή, εφόσον υπάρχει μια αλλαγή σε ό,τι είναι παρόν (για παράδειγμα, μια διαφορά στα επίπεδα του νερού), δεν μπορεί να είναι απολύτως αληθές ότι το ίδιο ποτάμι είναι εκεί. Πιο συγκεκριμένα, εξετάστε τους ακόλουθους δύο ισχυρισμούς:
Επειδή όμως κανένα ποτάμι δεν μπορεί να έχει τόσο 4 μέτρα βάθος όσο και 3,5 μέτρα βάθος, φαίνεται ότι το ποτάμι που βρέθηκε την Τρίτη δεν μπορεί να είναι το ποτάμι που βρέθηκε την Τετάρτη.
Μια επιλογή είναι να αποδεχθούμε τον ισχυρισμό ότι δεν μπορεί να υπάρχει το ίδιο ποτάμι σε δύο στιγμές εάν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή. Ωστόσο, αυτό θα μας οδηγούσε να ισχυριστούμε ότι πολύ λίγα από τα πράγματα που πιστεύουμε ότι διαρκούν στο χρόνο, διαρκούν, εφόσον σχεδόν τα πάντα στο σύμπαν υφίστανται τουλάχιστον κάποιες αλλαγές από στιγμή σε στιγμή. Πολλοί φιλόσοφοι λοιπόν προσπάθησαν να βρουν τρόπους να δικαιώσουν τη συζήτηση για μόνιμα αντικείμενα, που δεν εμπεριέχουν τον απαράδεκτο ισχυρισμό ότι το ίδιο αντικείμενο μπορεί να έχει μη συμβατές ιδιότητες.
Μια επιλογή είναι να αρνηθούμε ότι είναι σωστό να πούμε ότι (για παράδειγμα) ο ποταμός έχει και την ιδιότητα να έχει βάθος 4 μέτρα και την ιδιότητα του να είναι 3,5 μέτρα βαθύς, καθώς αυτές οι ιδιότητες είναι ασύμβατες. Μάλλον, θα μπορούσαμε να επιμείνουμε ότι το ποτάμι έχει δύο ιδιότητες που μπορούν να περιγραφούν από τις φράσεις «έχει 4 μέτρα βάθος την Τρίτη» και «έχει 3,5 μέτρα βάθος την Τετάρτη.» Οι ιδιότητες που περιγράφονται από αυτές τις φράσεις είναι προφανώς συμβατές. Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε αυτή τη λύση ως λύση που σχετικοποιεί χρονικά τις ίδιες τις ιδιότητες.
Μια άλλη επιλογή είναι να δούμε το αντικείμενο ως αναλυμένο σε «χρονικά τμήματα.» Ο ποταμός θεωρείται τότε ως ένα είδος σύνθεσης τμημάτων που μπορεί να αναφέρεται με φράσεις όπως «το ποτάμι την Τρίτη» και «το ποτάμι την Τετάρτη.» Από αυτή την άποψη, δεν είναι απολύτως αληθές ότι οι ιδιότητες «είναι 4 μέτρα βάθος» και «είναι 3,5 μέτρα βάθος» αποδίδονται στο ίδιο αντικείμενο. Μάλλον, αποδίδονται σε διαφορετικά αντικείμενα (σε χρονικά τμήματα), τα οποία είναι συστατικά κάποιου μεγαλύτερου αντικειμένου. Αυτή η λύση μπορεί να περιγραφεί ως χρονική σχετικοποίηση των αντικειμένων.
Μια τρίτη επιλογή είναι η σχετικοποίηση της σχέσης μεταξύ του αντικειμένου και της ιδιότητας. Από την άποψη αυτή, οι παραπάνω δηλώσεις πρέπει να αναδιατυπωθούν ως εξής: «Το ποτάμι είναι—την Τρίτη—4 μέτρα βάθος» και «Το ποτάμι είναι—την Τετάρτη— 3,5 μέτρα βάθος».
Αν και αυτές οι διακρίσεις φαίνονται υπερβολικά λεπτές, οι προεκτάσεις της επιλογής είναι πολύ σημαντικές, γιατί αυτή είναι μια επιλογή για το πώς να κατανοήσουμε ένα από τα πιο θεμελιώδη χαρακτηριστικά του σύμπαντος: την αλλαγή.
Ο χώρος και ο χρόνος είναι μερικά από τα πιο βασικά γνωρίσματα του κόσμου. Τα πράγματα έχουν χωροχρονικές τοποθεσίες, και χωροχρονικές σχέσεις μεταξύ τους. Ένα από τα πιο μακροχρόνια μεταφυσικά ερωτήματα για το χώρο και το χρόνο αφορά τον τρόπο κατανόησης της σχέσης μεταξύ των τοποθεσιών και των σχέσεων.
Ένας αριθμός φιλοσόφων, συμπεριλαμβανομένου του μεγάλου φυσικού Ισαάκ Νεύτωνα (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Newton), θεώρησαν την έννοια της τοποθεσίας ως πιο θεμελιώδη από αυτή των σχέσεων. Έβλεπαν το χώρο, συγκεκριμένα, ως ένα είδος υπόστασης που είναι κατ' αρχήν ικανή να υπάρχει από μόνη της. Αυτό που εξηγεί δύο αντικείμενα σε απόσταση, για παράδειγμα, 20 μιλίων, σε αυτή την άποψη είναι μερικά πιο βασικά δεδομένα όπως:
Η αντίθετη γραμμή σκέψης, που προωθήθηκε από φιλοσόφους όπως ο Λάιμπνιτς (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Leibniz), ισχυρίστηκε ότι οι σχέσεις είναι πιο βασικές από τις τοποθεσίες. Αλλά οι σχέσεις, προφανώς, υπάρχουν μόνο στο βαθμό που υπάρχουν αντικείμενα που σχετίζονται. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι τα αντικείμενα είναι πιο θεμελιώδη από τις σχέσεις τους, και άρα περισσότερα βασικά από το χώρο και το χρόνο. Συζήτηση για καθέκαστες τοποθεσίες, για κάποιον όπως ο Λάιμπνιτς, είναι απλώς μια συντομογραφία για την περιγραφή των σχέσεων μεταξύ των αντικειμένων.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που έδωσε ο Λάιμπνιτς για την άποψή του ήταν το εξής: Ας υποθέσουμε ότι η Νευτώνεια άποψη είναι σωστή. Σε αυτή την περίπτωση, είναι δυνατό ότι κάθε αντικείμενο στο σύμπαν μετακινείται δύο πόδια προς τα αριστερά, αλλάζοντας απόλυτη τοποθεσία, αλλά χωρίς αλλαγή των σχέσεων. Στην περίπτωση του ίδιου του Λάιμπνιτς, αυτός έκανε έκκληση στον ορθολογισμό του Θεού σε αυτό το σημείο, ρωτώντας τι λόγο θα μπορούσε να έχει ο Θεός για να επιλέξει μια τοποθεσία παρά μια άλλη για το σύμπαν, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το ερώτημα πρέπει να είναι μπερδεμένο εξαρχής. Πιο πρόσφατοι φιλόσοφοι έχουν διατυπώσει το επιχείρημα χωρίς την έκκληση προς τον Θεό, χρησιμοποιώντας το απλώς για να επισημάνουν το περιττό της απόλυτης τοποθεσίας.
Σε απάντηση, οι Νευτώνειοι ανησύχησαν αν είναι κατανοητό να δούμε το χώρο (και το χρόνο, για τον οποίο ισχύουν ακριβώς παρόμοια επιχειρήματα) ως ον που εξαρτάται από αντικείμενα με τον τρόπο που απαιτεί η άποψη του Λάιμπνιτς.
(https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Determinism)
(https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Free_will)
Ένα από τα πιο επαναλαμβανόμενα φιλοσοφικά προβλήματα προέρχεται από τη φαινομενική ασυμβατότητα δύο ανεξάρτητα εύλογων ισχυρισμών:
Το πρώτο ερώτημα που τίθεται από τους φιλοσόφους σε αυτό το σημείο είναι αν οι αξιώσεις είναι στην πραγματικότητα ασύμβατες.
Οι «συμβατοκράτες» (compatibilists) υποστηρίζουν ότι η φαινομενική ασυνέπεια της ελεύθερης βούλησης και της αιτιοκρατίας μπορεί να αποφευχθεί εάν προσδιορίσουμε σωστά τι σημαίνει ο κάθε ισχυρισμός. Για παράδειγμα, ένας συμβατοκράτης μπορεί να ισχυριστεί ότι το «θα μπορούσα να έπραττα αλλιώς» στο (2) δεν αφορά αυτό που πραγματικά θα μπορούσε να ήταν αλλιώς, αλλά ίσως απλώς αυτό που θα ήταν αλλιώς αν (όπως ήταν στην πραγματικότητα αδύνατο) κάποιο είχε ένα διαφορετικό σύνολο επιθυμιών ή πεποιθήσεων.
Οι «ασυμβατοκράτες» (incompatibilists) είναι αυτοί που δεν βρίσκουν καμία συμβατοκρατική λύση αποδεκτή, επιμένοντας ότι δεν υπάρχει κανένας συμβατοκρατικός τρόπος κατανόησης των ισχυρισμών που να αποτυπώνει στην πραγματικότητα αυτό που εννοείτο αρχικά. Δεδομένου αυτού, οι ασυμβατοκράτες πιστεύουν ότι οι άνθρωποι έχουν μια επιλογή μεταξύ της απόρριψης του ενός ή του άλλου ισχυρισμού. Οι «ελευθεροκράτες» (libertarians) απορρίπτουν τον (1), επιμένοντας ότι η εμπιστοσύνη τους στην ελευθερία της βούλησής τους αρκεί για να τους πείσει ότι το σύμπαν δεν μπορεί να προσδιορίζεται αιτιακά. Οι «σκληροί αιτιοκράτες» (hard determinists) απορρίπτουν τον (2), καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης είναι μια απλή ψευδαίσθηση (τόσο ο Σπινόζα (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Spinoza) όσο και ο Χιουμ (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Hume) προσφέρουν ενδιαφέρουσες διαγνώσεις των τάσεων να πιστεύουμε ότι οι ανθρώπινες βουλήσεις είναι ελεύθερες).
Ένας μικρός αριθμός πρόσφατων φιλοσόφων πίστευε ότι οι εξελίξεις στη σύγχρονη φυσική πρόσφεραν κάποια βοήθεια σε αυτό το ζήτημα, ιδιαίτερα οι εξελίξεις που υποδηλώνουν ότι δεν υπάρχει πραγματική προσδιοριστικότητα (determinacy). Δυστυχώς, η έλλειψη αιτιοκρατίας σε τέτοιες θεωρίες δεν φαίνεται να είναι στο σωστό «τόπο». Για παράδειγμα, το γεγονός ότι η τοποθεσία των σωματιδίων δεν προσδιορίζεται από προηγούμενες συνθήκες δεν φαίνεται να κάνει χώρο για τις ανθρώπινες βουλήσεις να είναι ελεύθερες, καθώς οι γενικοί νόμοι της ψυχολογίας ισχύουν ακόμα αρκετά καλά.
Αν και ορισμένα μεταφυσικά σχέδια δεν έχουν φιλοδοξίες πέρα από μια εννοιολογική ανάλυση, άλλα προσπάθησαν, σε διαφορετικό βαθμό, να διατυπώσουν ουσιαστικούς ισχυρισμούς για τη φύση της πραγματικότητας (ο Πλάτωνας (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Plato) αποτελεί και πάλι χαρακτηριστικό παράδειγμα). Αλλά η ίδια η πρόταση ότι οι φιλόσοφοι είναι σε θέση να ανακαλύψουν ουσιαστικά συμπεράσματα για τις θεμελιώδεις πτυχές της πραγματικότητας έχει θεωρηθεί από πολλούς στοχαστές μιας εμπειριστικής (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Empiricism) κλίσης ως προφανώς παράλογη. Αυτό τις περισσότερες φορές λαμβάνει μορφή ως μια πρόκληση για το αν τέτοιοι μεταφυσικοί ισχυρισμοί μπορούν να δικαιολογηθούν, αλλά μια σημαντική κίνηση γνωστή ως λογικός θετικισμός αρνήθηκε ότι οι ισχυρισμοί της μεταφυσικής θα μπορούσαν ακόμη και να έχουν σημασία.
Η γραμμή σκέψης που οδήγησε ορισμένους φιλοσόφους να ισχυριστούν ότι οι μεταφυσικές δηλώσεις δεν μπορούν να δικαιολογηθούν, διαμορφώνεται κατά προσέγγιση ως εξής: (1) Οι μεταφυσικές δηλώσεις αφορούν τον κόσμο και (2) όλα όσα είναι γνωστά για τον κόσμο μαθαίνονται μέσω των αισθήσεων. Ωστόσο, όπως οι μεταφυσικοί οι ίδιοι παραδέχονται, (3) οι μεταφυσικοί ισχυρισμοί δεν μπορούν να δικαιολογηθούν απλώς μέσω των αισθήσεων. Επομένως, οι μεταφυσικοί ισχυρισμοί δεν μπορούν να δικαιολογηθούν. Ένα τέτοιο συναίσθημα είναι ιδιαίτερα εμφανές σε ορισμένα από τα γραπτά του Σκωτσέζου φιλόσοφου Ντέιβιντ Χιουμ (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/David_Hume):
Αν πάρουμε στο χέρι μας οποιοδήποτε τόμο της θεότητας ή της μεταφυσικής σχολής, για παράδειγμα, ας ρωτήσουμε, Περιέχει κάποιο αφηρημένο συλλογισμό σχετικά με την ποσότητα ή τον αριθμό; Όχι. Περιέχει κάποιο πειραματικό συλλογισμό σχετικά με τα γεγονότα και την ύπαρξη; Όχι. Βάλτε το τότε στη στις φλόγες: γιατί δεν μπορεί να περιέχει τίποτα άλλο παρά σοφιστεία και ψευδαίσθηση (An Inquiry Concerning Human Understanding).
Η προφανής προκείμενη για να απορρίψει ο μεταφυσικός στο παραπάνω επιχείρημα είναι η (2), ο ισχυρισμός ότι όλα όσα είναι γνωστά για τον κόσμο βασίζονται στις αισθήσεις. Ο Πλάτωνας, για παράδειγμα, υποστήριξε ότι πριν από τη γέννηση, αντιμετωπίσαμε πιο θεμελιώδεις πτυχές της πραγματικότητας, και απλώς χρειαζόμαστε αισθητηριακές προτροπές για να ανακαλέσουμε αυτές τις πτυχές. Ο Ντεκάρτ (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Descartes) θεώρησε ότι ο Θεός είχε αποτυπώσει ορισμένες βασικές ιδέες στους ανθρώπινους νόες κατά τη δημιουργία τους, και ότι θα μπορούσαμε να βγάλουμε ουσιαστικά συμπεράσματα από αυτές τις ιδέες.
Ο Καντ (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Kant), που δείχνει συμπάθεια στο βασικό αντιμεταφυσικό επιχείρημα, αποδέχτηκε μόνο μια ειδική μορφή της προκείμενης (1), τον ισχυρισμό ότι οι μεταφυσικές δηλώσεις αφορούν τον κόσμο. Υποστήριζε ότι ορισμένοι μεταφυσικοί ισχυρισμοί (όπως π.χ «κάθε αλλαγή έχει μια αιτία») δεν αφορούν έναν κόσμο που είναι εντελώς ανεξάρτητος από τον άνθρωπο, αλλά μάλλον το πώς φαίνονται τα αντικείμενα στους ανθρώπους. Επιπλέον, ο τρόπος που τα αντικείμενα εμφανίζονται στους ανθρώπους είναι εν μέρει καθορισμένος από τα γνωρίσματα του νου τους, και είναι με τη γνώση αυτών των γνωρισμάτων που οι άνθρωποι μπορούν να δικαιολογηθούν για ουσιαστικούς ισχυρισμούς σχετικά με το πώς εμφανίζονται τα αντικείμενα.
Ο λογικός θετικισμός (https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Logical_positivism), ένα κίνημα που ξεκίνησε στη Βιέννη και είχε ισχυρή επιρροή στη Βρετανία, προώθησε μια ισχυρή μορφή «επαληθευσιοκρατίας» (verificationism), την άποψη ότι οι μόνες σημαίνουσες δηλώσεις ήταν αυτές που θα μπορούσαν, κατ΄ αρχήν, να επαληθευτούν από κάποιο σύνολο παρατηρήσεων. Οι θετικιστές αποβλέπουν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την άποψη, η οποία έχει τουλάχιστον κάποια διαισθητική έλξη, για να εξαλείψουν ένα μεγάλο μέρος του θρησκευτικού δόγματος και των μεταφυσικών διαφωνιών.
Τρία σημαντικά χαρακτηριστικά των πιο ουσιαστικών μεταφυσικών δηλώσεων, όπως «κάθε συμβάν έχει μια αιτία», είναι η καθολικότητά, η αναγκαιότητα, και η μη-αναλυτικότητα τους. Λένε δηλαδή ότι, αναφορικά με μια ολόκληρη ομάδα πραγμάτων (για παράδειγμα, συμβάντα), ότι το καθένα μέλος αυτής της ομάδας δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να έχει κάποιο γνώρισμα (δηλ., το «έχειν μια αιτία»), παρόλο που αυτό το γνώρισμα δεν θα αναφερόταν σ΄ έναν πλήρως επαρκή ορισμό της ομάδας. Οι πιο εμπειρικές παρατηρήσεις μπορούν να δείξουν στους ανθρώπους, ωστόσο, ότι κάποιο καθέκαστο πράγμα έχει ενεργεία κάποιο γνώρισμα. Κανένα σύνολο παρατηρήσεων δεν μπορεί να τεκμηριώσει καμία μη οριστική ιδιότητα όλων σε μια ομάδα, άρα όλοι οι μεταφυσικοί ισχυρισμοί θα αποτύγχαναν στο τεστ επαλήθευσης.
Ενώ απολάμβανε σημαντική δημοτικότητα για ένα διάστημα, το θετικιστικό σχέδιο τελικά εγκαταλείφθηκε, γιατί έγινε φανερό ότι οι πυρηνικές δηλώσεις των επιστημονικών θεωριών (για παράδειγμα, η δήλωση της παγκόσμιας βαρύτητας) μοιράζονται μερικά από τα γνωρίσματα των μεταφυσικών δηλώσεων, και έτσι δεν μπορούν να επαληθευτούν άμεσα με παρατηρήσεις. Στον απόηχο του θετικισμού, τα μαθήματά τους ελήφθησαν για να δείξουν ότι οι μεταφυσικές δηλώσεις δεν είναι χωρίς σημασία δηλώσεις, αλλά μάλλον ότι δεν είναι γενικά επαληθεύσιμες, εξετάσιμες ή αποδείξιμες δηλώσεις.
Cambridge: Blackwell Reference. ISBN 0631227687
University Press. ISBN 0198752539
All links retrieved November 9, 2022.