Created Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2024
Οι Αρχές της Ανθρώπινης Γνώσης
Το να είσαι σημαίνει να είσαι αντιληπτός
«Προφανές στο νου»
ι... υπόσταση χωρίς το νου, ... το είναι τους είναι να να γίνονται αντιληπτά ή να γίνονται γνωστά» [Αρχή 6] ― «η ουσία τους είναι η αντίληψη" [Αρχή 3]---το «είναι» τους είναι «είναι αντιληπτό».
υπάρχουν μόνο στο νου μας!
το πνεύμα, ή αυτό που αντιλαμβάνεται.» [Αρχή 7]
να γίνονται αντιληπτά. Το esse τους («είναι») είναι το percipi ("είναι αντιληπτό").
που υπάρχουν στο σύμπαν είναι ο νους/ψυχές (και οι ιδέες που υπάρχουν «μέσα» τους).
σώματα, υπάρχουν μόνο στην αντίληψή μας γι' αυτά.
πιστεύουν ότι υπάρχει ένας κόσμος (ο υλικός κόσμος) που υπάρχει ανεξάρτητα από το αν ή όχι τον βιώνει κάποιος συνειδητός νους. Ο Μπέρκλεϋ το απορρίπτει.
ιδεαλισμός.
πίστευαν ότι ο κόσμος περιέχει δύο βασικά διαφορετικά είδη «ουσιών» ("stuff") -- νου και ύλη.
― «αυτό που αντιλαμβάνεται»
άυλες ουσίες) είναι τα μόνα είδη πραγμάτων που υπάρχουν.
να αντιληφθούμε με τις αισθήσεις μας) υπάρχουν μόνο στη δική μας συνείδηση αυτών -- δεν είναι παρά «συλλογές ιδεών».
Αιτιατική Θεωρία της Αντίληψης:
εικών
Σύγκριση και αντίθεση
το άμεσο αντικείμενο της αντίληψης, της σκέψης, ή της κατανόησης, το ονομάζω ιδέα»
τη σκέψη, [και] την κατανόηση,»--σε όλες τις μορφές της συνειδητής επίγνωσης -- αυτό του οποίου έχουμε «άμεση επίγνωση» είναι πάντα/μόνο ιδέες στο νου μας.
γνώσης ... είναι είτε ιδέες ενεργεία αποτυπωμένες στις αισθήσεις, ή αλλιώς τέτοιες που γίνονται αντιληπτές παρακολουθώντας τις ... λειτουργίες του νου ... [όπως] η μνήμη και φαντασία…».
επίγνωσης, αυτό για το οποίο έχουμε «αμέσως επίγνωση». είναι πάντα/μόνο ιδέες στο νου μας.
Ο Locke και ο Berkeley συμφωνούν:
αντικείμενα των σκέψεων, των αισθήσεων, των αντιλήψεων κ.λπ. (οποιασδήποτε συνειδητής εμπειρίας) είναι ιδέες ή αισθήσεις, δηλ. πράγματα που υπάρχουν μόνο στο νου μας.
Όπου διαφωνούν:
Υπάρχει κάποιος κόσμος πέρα από (ανεξάρτητος από) τις ιδέες μας;
Άποψη του Μπέρκλεϋ:
Τα πραγματικά αντικείμενα είναι συλλογές ιδεών.
απλά «συλλογές ιδεών» που υπάρχουν μόνο στο ότι γίνονται αντιληπτά. ―Αυτός είναι ο ιδεαλισμός του Μπέρκλεϋ.
Ο ιδεαλισμός του Μπέρκλεϋ: Υπάρχει μόνο ένα θεμελιώδες είδος πράγματος, τα νοητικά πράγματα, δηλ. οι νόες ή οι ψυχές (και οι ιδέες που είναι «μέσα» τους).
(Αυτό που ονομάζει ο Μπέρκλεϋ) Υλισμό: Η άποψη ότι υπάρχουν υλικά πράγματα (ότι υπάρχει μια «υλική υπόσταση») επιπρόσθετα των νοητικών πραγμάτων.
Αυτό είναι αυτό που ονομάσαμε «δυϊσμό». Αργότερα οι φιλόσοφοι θα χρησιμοποιήσουν τον όρο «υλισμός» για αυτούς που δέχονται την ύλη αλλά αρνούνται τη νοητική υπόσταση.
υποστάσεις υπάρχουν χωρίς το νου, ― όμως πώς είναι δυνατόν για εμάς να το γνωρίζουμε αυτό;»
στο νου (νοητικές οντότητες), δεν έχουμε στοιχεία (evidence) για την ύπαρξη για οτιδήποτε διακριτό από αυτές τις ιδέες.
Ιδέα Άμεσα Γνωστή
Υλική Ουσία: Μόνο συνάγεται (inferred)
αυτών των ιδεών.
Ακόμα κι αν παραχωρήσουμε το ότι δεν αντιλαμβανόμαστε άμεσα υλικές υποστάσεις, δεν μπορούμε να τις συμπεράνουμε ως την καλύτερη εξήγηση των ιδεών και των αισθήσεων που αντιλαμβανόμαστε;
βρίσκουν τον εαυτό τους ανίκανο να κατανοήσουν με ποιον τρόπο το σώμα μπορεί να ενεργήσει στο πνεύμα».
-- δηλαδή, η θέση της ύπαρξης της ύλης δεν εξηγεί πραγματικά τίποτα, αφού δεν μπορείς να εξηγήσεις πώς η ύλη επηρεάζει αιτιακά το νου.
«δεν μπορούν να ... [εξηγήσουν πώς] το σώμα μπορεί να ενεργήσει πάνω στο πνεύμα».
η ύλη είναι δύο διαφορετικά είδη υποστάσεων ¨-- δεν έχουν τίποτα κοινό.
να αλληλεπιδρούν αιτιακά μεταξύ τους; ― Πώς μπορεί ο νους («πνεύμα») να κάνει την ύλη να κινηθεί; ― Πώς μπορεί η ύλη («σώμα») να προκαλέσει ιδέες σε ένα (μη υλικό) νου;
Μπέρκλεϋ: Πώς θα μπορούσε ο νους να αλληλεπιδράσει αιτιακά με την ύλη;
«Είμαι ικανοποιημένος να θέσω το όλο ζήτημα σε αυτή τη βάση.» [P 22]
ένα αντικείμενο που υπάρχει έξω από το νου, θα παραχωρήσει ότι υπάρχουν τέτοια πράγματα.
«Σίγουρα δεν υπάρχει τίποτα πιο εύκολο από το να φανταστείτε δέντρα, για παράδειγμα, σε ένα πάρκο,... και κανένα να μην τα αντιλαμβάνεται».
«Αυτό ... δεν είναι τίποτα για το σκοπό!» (δηλαδή είναι άσχετο)
«Τι είναι αυτό... περισσότερο από το να σχηματίζεις ιδέες στο νου σου
που αποκαλείς ... δέντρα, παραλείποντας να σχηματίσεις την ιδέα κάποιου που μπορεί να τα αντιληφθεί».
την ώρα;»
Αν το μόνο που μπορούμε να γνωρίζουμε «άμεσα» είναι ιδέες, αυτό σημαίνει ότι το μόνο που μπορούμε να σκεφτούμε (το μόνο που μπορούμε να συλλάβουμε) είναι ιδέες. Άρα, από αυτή την άποψη, δεν μπορούμε να συλλάβουμε μια υλική υπόσταση!
αδύνατη γιατί η ίδια η έννοια της είναι αντιφατική. ― Η υλική υπόσταση, εξ ορισμού, είναι κάτι άλλο από μια απλή ιδέα.
― Άρα, αν μπορούμε καθόλου να σκεφτούμε την υλική υπόσταση, πρέπει να είναι μια ιδέα. ― Άρα, η υλική υπόσταση είναι μια ιδέα που δεν είναι ιδέα!
«Πραγματικά πράγματα και χίμαιρες»
τις παραισθήσεις (hallucinations) («χίμαιρες») εσωτερικά. ― δηλ. όχι ως προς τις σχέσεις τους με κάτι «εξωτερικό», αλλά μάλλον από την άποψη των σχέσεών τους μεταξύ τους.
α) ανεξάρτητες από τη θέλησή μας, β) είναι «πιο δυνατές, ζωηρές και ευδιάκριτες από αυτές της φαντασίας» και γ) συνέχονται μαζί (Αυτό είναι το σημαντικό σημείο) «σε μια κανονική αλληλουχία ή σειρά."
--Π.χ., γνωρίζεις ότι απλά ονειρευόσουν επειδή οι εμπειρίες σου δεν «ταιριάζουν» με αυτές που είχες πριν ξυπνήσεις.
Τα πραγματικά πράγματα είναι ιδέες που συνδέονται κατάλληλα μεταξύ τους.
«Δεν επιχειρηματολογώ κατά της ύπαρξης οποιουδήποτε πράγματος που μπορούμε να αντιληφθούμε ... μέσω των αισθήσεων ή της αναστοχαστικής σκέψης.».
είναι αληθινές αντιλήψεις και οποίες είναι απλές ψευδαισθήσεις (illusions).
― Ο ρεαλιστής βλέπει την έλλειψη εσωτερικής συνοχής μεταξύ των ιδεών ως απόδειξη ότι δεν αντιστοιχούν σε τίποτα εξωτερικό.
― Για τον ιδεαλιστή, δεν υπάρχει τίποτα «εξωτερικό» για να αντιστοιχήσει. Τα πραγματικά πράγματα είναι απλώς εκείνες οι συλλογές ιδεών που ενώνονται μεταξύ τους εσωτερικά. Οι χίμαιρες είναι απλώς εκείνες οι συλλογές ιδεών που δεν έχουν συνοχή, όπως μάθαμε να περιμένουμε από αυτές.
― Οι εμπειρίες είναι «αληθινές» όταν αντιστοιχούν σε μια ανεξάρτητη του νου πραγματικότητα.
― Όμως, σημειώνει ο Μπέρκλεϋ, τα μόνα στοιχεία (evidence) για αυτή την υποτιθέμενη αντιστοιχία είναι το γεγονός ότι συγκεκριμένες εμπειρίες συνέχονται μαζί με τους τρόπους που έχουμε μάθει να περιμένουμε.
οτιδήποτε άλλο εκτός από ιδέες, δεν μπορούμε να δούμε αν αντιστοιχούν σε οτιδήποτε έξω από το νου.
― Οι εμπειρίες είναι «αληθινές» όταν συνενώνονται μεταξύ τους με τον κατάλληλο τρόπο.
― Η «πραγματικότητα» είναι απλά αυτή η συλλογή εμπειριών που συνέχονται μαζί εσωτερικά κατάλληλα.
εμπειρικά στοιχεία για να διακρίνει τα «πραγματικά πράγματα» από τις «χίμαιρες» όπως ο ρεαλισμός, αλλά εξηγεί ποια είναι η διαφορά διαφορετικά.