Created Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2024
idealization Created Δευτέρα 18 Μαρτίου 2019
Ο γεωμέτρης δεν ενδιαφέρεται για τα de facto αισθησιακά εποπτεύσιμα
σχήματα, όπως ενδιαφέρεται ο περιγραφικός φυσικός επιστήμονας. Δεν κατασκευάζει, όπως ο
τελευταίος, μορφολογικές έννοιες αόριστων διαρθρωτικών
τύπων που συλλαμβάνονται άμεσα
στη βάση της αισθησιακής εποπτείας και οι οποίες, στην αοριστία τους, γίνονται
εννοιολογικά και ορολογικά σταθερές. Η ασάφεια τέτοιων
εννοιών, οι περιστάσεις ότι οι σφαίρες εφαρμογής τους είναι ρευστές,
δεν τις καθιστά ελαττωματικές· γιατί στις σφαίρες της γνώσης όπου
χρησιμοποιούνται είναι απολύτως απαραίτητες, ή σε αυτές τις σφαίρες είναι
οι μόνες νόμιμες έννοιες. Αν ο στόχος είναι να δώσουμε μια κατάλληλη
εννοιολογική έκφραση στα εποπτικά δοσμένα ουσιώδη
χαρακτηριστικά των εποπτικά δοσμένων φυσικών πραγμάτων, αυτό σημαίνει
ακριβώς ότι τα τελευταία πρέπει να ληφθούν όπως δίνονται. Και
δίνονται ακριβώς ως ρευστά· και οι τυπικές ουσίες μπορούν συλληφθούν ως
παραδείγματα τους μόνο στην άμεσα αναλυτική ειδητική εποπτεία.
Η πιο τέλεια γεωμετρία και η πιο τέλεια πρακτική κυριαρχία της
δεν μπορεί να επιτρέψει στον περιγραφικό φυσικό επιστήμονα να εκφράσει (με ακριβείς
γεωμετρικές έννοιες) αυτό που εκφράζει με τόσο απλό,
κατανοητό και απολύτως κατάλληλο τρόπο με τις λέξεις «εγκοπή»,
«κυματοειδές», «σε σχήμα φακού», «ομφαλοειδές» και τα παρόμοια — όλες
έννοιες που είναι ουσιωδώς, παρά τυχαία, ανακριβείς και
κατά συνέπεια επίσης μη μαθηματικές (Hua 3/155).
Ενώ οι αόριστες και ανακριβείς περιγραφές μας των φαινομένων του βιόκοσμου έχουν ένα οντολογικό σύστοιχο στη μορφολογική δομή των φαινομένων, οι ακριβείς επιστήμες επιδιώκουν να ξεπεράσουν αυτήν την ασάφεια, χρησιμοποιώντας έτσι κάτι που ο Husserl καλεί /παραγωγή ιδεατοτήτων/. Δεν είναι είναι δυνατό να χαράξουμε μια τέλεια ευθεία γραμμή, εφόσον μια αρκετά λεπτομερής μέτρηση θα αποκάλυπτε πάντα μικρές εκτροπές. Είναι, ωστόσο, δυνατό να ξεπεραστούν αυτές οι ατέλειες στη σκέψη. Μπορούμε να ερμηνεύσουμε μια ιδέα για μια απολύτως ευθεία γραμμή και να την πάρουμε ως ένα ιδεατό που μπορεί να προσεγγιστεί. Σε αντίθεση με μια μορφολογική έννοια όπως η έννοια «σκύλος», που αναφέρεται σε κάτι του οποίου μπορούμε πραγματικά να δούμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, η έννοια μιας τέλεια ευθείας γραμμής είναι μια ακριβής (και αφηρημένη) έννοια. Δεν περιγράφει τίποτα που υπάρχει ενεργεία στη φύση, αλλά είναι μια ιδεατή κατασκευή.
[Drummond: 27, 30, 32, 68, 99, 128, 198, 209]
ΑΚΡΙΒΗΣ ΟΥΣΙΑ. Μια ακριβής ουσία είναι αυτή στην οποία μπορεί να δοθεί μια μαθηματική ή καθαρά τυπική έκφραση. Ως εκ τούτου, οι ακριβείς ουσίες συλλαμβάνονται στην ιδεατοποίηση (idealizing) ή την τυποποίηση (formalizing) των αφαιρέσεων. Στην περίπτωση των ιδεατών ουσιών, υπάρχει ένα όριο προς το οποίο διατάσσονται οι σειρές των παραδειγματικών της ουσίας ατόμων. Στην περίπτωση των τυποποιημένων ουσιών, υπάρχει μια λογική ή μαθηματική διατύπωση που ισχύει αναμφίβολα για όλα τα αντικείμενα. Οι ακριβείς ουσίες οριοθετούν με ακρίβεια τις συγκεκριμενοποιήσεις τους. Δείτε επίσης ΑΚΡΙΒΗ ΕΚΦΡΑΣΗ· ΑΚΡΙΒΕΙΑ· ΤΥΠΟΠΟΊΗΣΗ· ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΙΔΕΑΤΟΤΉΤΩΝ· ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΟΥΣΙΑ.
[Drummond: 70]
ΤΥΠΟΠΟΊΗΣΗ. Τυποποίηση (formalization) είναι αυτό το είδος αφαίρεσης που συμβαίνει όταν η όμοια ιδιότητα που συλλαμβάνεται είναι ιδιότητα οποιουδήποτε νοητού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, τα καθολικά που αναγνωρίζονται είναι τέτοια που ανήκουν σε όλα τα γένη και τα είδη των αντικειμένων και σε κάθε δυνατό ατομικό υπάρχον. Η τυποποίηση μπορεί να προκύψει είτε απευθείας από την εμπειρία μας και τη φαντασιακή παραλλαγή των αντικειμένων, από τις γενικεύσεις (generalizations) που επιτυγχάνονται με εμπειρική ή καθαρή, ουσιακή αφαίρεση, είτε μέσω αριθμητοποίησης των ακριβών ουσιών που πραγματοποιούνται με παραγωγές ιδεατοτήτων. Η τυποποίηση των αφαιρέσεων απομονώνει τα a priori χαρακτηριστικά που ανήκουν σε οποιοδήποτε αντικείμενο. Δείτε επίσης ΕΙΔΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ.
[Drummond: 79]
ΙΔΕΑΤΌ ΑΤΟΜΟ. Ένα ιδεατό άτομο είναι ένα ιδεατό αντικείμενο που γίνεται γνωστό στη δραστηριότητα της παραγωγής ιδεατοτήτων. [Drummond: 100]
ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΙΔΕΑΤΟΤΉΤΩΝ / ΙΔΕΑΤΟΠΟΊΗΣΗ. Ένα είδος αφαίρεσης που, όπως η γενίκευση αλλά σε αντίθεση με την τυποποίηση, παράγει αφηρημένα αντικείμενα που έχουν καθορισμένο υλικό περιεχόμενο. Σε αντίθεση με τη γενίκευση, ωστόσο, η παραγωγή ιδεατοτήτων δεν εστιάζει στις ομοιότητες των αντικειμένων και δεν αφαιρεί μια ταυτότητα που τα τυποποιεί όλα. Αντίθετα, τα παρόμοια αντικείμενα παρατάσσονται με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν μια πρόοδο. Αυτό που χαρακτηρίζει αυτή την πρόοδο είναι μια ασυμπτωτική προσέγγιση προς ένα όριο που δεν πραγματοποιείται σε κανένα μέλος της προόδου. Το όριο, με άλλα λόγια, υπάρχει σε ένα διαφορετικό επίπεδο· δεν είναι πραγματικό (real) αλλά είναι, [102] μάλλον, ιδεατό, και η ιδεατότητα διαφέρει από αυτήν της εμπειρικής γενίκευσης και της καθαρής ουσίας. Η μετατόπιση της προσοχής στο ιδεατό όριο καθαυτό συλλαμβάνει αυτό που ο Husserl αποκαλεί «ακριβή ουσία».
Η παραγωγή ιδεατοτήτων είναι πιο αυθεντικά εφικτή όταν είναι δυνατή η μέτρηση, και τα κυριότερα παραδείγματα παραγωγής ιδεατοτήτων είναι τα σχήματα της Ευκλείδειας γεωμετρίας. Δεδομένου ότι το σύνολο (array) βάσει του οποίου η πρόσληψη (apprehension) μας του ιδεατού ορίου εκτείνεται επίσης πέρα από εκείνα που δίνονται ενεργεία σε εκείνα που αναγνωρίζονται ως καθαρά δυνατά, παράγει ένα a priori αντικείμενο μάλλον και όχι μια εμπειρική γενίκευση. Το καθολικό πρέπει να γίνει κατανοητό έναντι του συνόλου μέσω του οποίου προσεγγίζεται· χωρίς την επίγνωση του συνόλου, δεν μπορεί να υπάρξει αυθεντική επίγνωση, ας πούμε, του ιδεατού σχήματος του κύβου σε αντίθεση με την απλώς εμπειρική έννοια του τρισδιάστατου όγκου που μοιάζει με κουτί. Επιπλέον, η ιδεατοποιητική (idealizing) αφαίρεση ολοκληρώνει --ή, καλύτερα, αντικαθιστά-- την κίνηση που ξεκίνησε στη γενίκευση των μετρήσιμων ιδιοτήτων, γιατί το ταυτόσημο στοιχείο που υπάρχει σε όλα τα παρόμοια αντικείμενα ορίζεται τώρα ακριβώς, μαθηματικά με ένα τρόπο ανέφικτο στην αφαίρεση του εμπειρικού τύπου, ή ακόμα και στην καθαρή, μορφολογική ουσία. Βλέπουμε ένα παράδειγμα αυτού στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τεχνικοί, γεωμετρικοί όροι (και όχι μη τεχνικοί όροι που εκφράζουν εμπειρικές γενικεύσεις) στις καθημερινές μας περιγραφές του αισθητού σχήματος.
[Drummond: 101-02]ΙΔΕΑΤΙΚΉ ΑΦΑΊΡΕΣΗ. Ένα αφαιρετικό ενέργημα με το οποίο αυτό που γνωρίζει συλλαμβάνει μια ουσία. Το αφαιρετικό ενέργημα μπορεί να είναι είτε γενίκευση, η οποία συλλαμβάνει μια ανακριβή μορφολογική ουσία, είτε παραγωγή ιδεατοτήτων, η οποία συλλαμβάνει μια ακριβή ουσία. Η κενή ιδεατική αφαίρεση συλλαμβάνει την έννοια, που [105] είναι η ουσία όπως έχει συλληφθεί· η πληρούσα απόβλεψη είναι μια ειδητική εποπτεία που συλλαμβάνει την ίδια την ουσία στην άμεση παρουσία της.
ΙΔΕΑΤΙΚΌ ΕΝΈΡΓΗΜΑ. Βλέπε ΙΔΕΑΤΙΚΉ ΑΦΑΊΡΕΣΗ.
ΙΔΈΑΣΗ. Βλέπε ΙΔΕΑΤΙΚΉ ΑΦΑΊΡΕΣΗ.
[Drummond: 104-05]
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΟΥΣΙΑ. Μια μορφολογική ουσία είναι μια ουσία που χαρακτηρίζεται από ένα καθορισμένο υλικό περιεχόμενο και γίνεται γνωστή σε ένα ιδεατικό ενέργημα που ο Husserl αποκαλεί γενίκευση. Οι μορφολογικές ουσίες διακρίνονται από τις ακριβείς ουσίες. Σε αντίθεση με τις τελευταίες, οι μορφολογικές ουσίες περιλαμβάνουν ένα μέτρο ανακρίβειας ή ασάφειας. Ο προσδιορισμός του εάν ένα αντικείμενο ανήκει στην έκταση της μορφολογικής έννοιας είναι μερικές φορές μια δύσκολη ερώτηση. Δείτε επίσηςΑΚΡΙΒΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗ· ΑΚΡΙΒΕΙΑ· ΤΥΠΟΠΟΊΗΣΗ; ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΙΔΕΑΤΟΤΉΤΩΝ· ΙΔΕΑΤΙΚΉ ΑΦΑΊΡΕΣΗ.
[Drummond: 138]